Kompost, który polepsza glebę, a także nasiona łąk kwietnych, można otrzymać w zamian za oddanie elektroodpadów. Do 23 września 2022 roku między godziną 15:00 a 18:00 przy ul. Misjonarzy Oblatów MN, przy Parafii Najświętszego Serca Pana Jezusa w Katowicach, stoi specjalny kontener, do którego można oddać zużyte urządzenia elektryczne.
W zamian oddający otrzyma 3-kilogramowy worek kompostu oraz nasiona łąk kwietnych. Kompost można wykorzystać jeszcze przed zimą lub zostawić na wiosnę. Został on specjalnie zapakowany na potrzeby akcji i oznaczony logiem MPGK. Służy do nawożenia np. roślin ozdobnych, trawników, terenów zielonych. Dodatkowo dołączona do niego jest instrukcja zakładania łąki, aby na odpowiednio przygotowaną ziemię wiosną posadzić rośliny.
Co zrobić ze starymi i zepsutymi urządzeniami elektrycznymi?
Stary czajnik, niedziałająca lampa, zepsuty odkurzacz, elektronarzędzia, a nawet pralka i lodówka czy też małe urządzenia typu telefony komórkowe, lokówki, które nie spełniają już swoich zadań – wszystkie te problematyczne odpady powinniśmy oddać do odpowiednich punktów, aby możne je było odpowiednio zutylizować, ponieważ nie są to zwykłe śmieci. Elektrourządzenia zawierają wiele toksycznych i niebezpiecznych substancji, które po nieodpowiedzialnym wyrzuceniu mogą się dostać do gleby czy wody i je skazić. Sami nierzadko nawet nie wiemy, co znajduje się w naszych urządzeniach ani co się z nimi dzieje po wyrzuceniu, dlatego warto oddać sprawę w ręce specjalistów, którzy odpowiednio się zajmą takimi odpadami. Niestety wielu nie interesuje to, co się dzieje po wyrzuceniu takiego sprzętu, co później bardzo niekorzystnie odbija się na naszej planecie.
Jak się pozbyć elektroodpadów
Istnieje kilka możliwości, aby się pozbyć urządzeń elektrycznych. Przede wszystkim można je oddać do jednego z Gminnych Punktów Zbierania Odpadów:
- Zaopusta 70,
- Obroki 136,
- Milowicka 7B
- oraz po zakończeniu modernizacji - Bankowa 10.
MPGK Katowice w 2021 roku odnotowało 325 ton elektroodpadów. Najczęściej oddawano m.in. lodówki i klimatyzatory – w 2021 r. było to 66 ton, duże AGD – 55 ton oraz telewizory i monitory – 48 ton. Dane pokazują ciekawe zmiany – znaczący spadek telewizorów i monitorów w porównaniu z rokiem 2020, kiedy było ich aż 95 ton, czyli praktycznie dwa razy więcej, a także wzrost dużego AGD – z 14 ton w 2020 r. do 55 ton w 2021 r. W 2022 roku między styczniem a sierpniem zebrano już 160 ton elektroodpadów.
Oprócz tego podczas zakupu nowego urządzenia można w sklepie zostawić zużyty sprzęt tego samego rodzaju i spełniający te same funkcje, co urządzenie kupowane. Natomiast w sklepach wielkopowierzchniowych (powyżej 400 m2) można zostawić dowolny zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny, pochodzący z gospodarstw domowych, którego żaden z zewnętrznych wymiarów nie przekracza 25 cm, bez konieczności kupowania nowego.
Od zeszłego roku można również pod specjalnym numerem telefonu – 12 292 66 66 lub przez stronę elektrosmieciarka.pl zgłosić sprzęt wielkogabarytowy i wtedy pracownik w umówionym terminie podjeżdża i odbiera elektroodpady. Drobny sprzęt elektryczny można oddać jedynie w połączeniu z odbiorem urządzeń o dużych gabarytach. Zajmuje się tym firma Biosystem, która działa na terenie całej Polski południowej, realizując ogólnopolski program edukacji ekologicznej „Włącz Eco Wyobraźnie”. Z MPGK w ramach akcji bezpośrednich odbiorów od mieszkańców współpracuje od lipca zeszłego roku, natomiast odbiory z punktów MPGK realizuje od wielu lat. Miesięcznie mieszkańcy Katowic przekazują przez elektrośmieciarkę ok. 7-8 ton elektroodpadów. Najwięcej jest dużych urządzeń – lodówek, pralek, kuchenek oraz średniej wielkości sprzętu AGD/RTV – monitorów i telewizorów.
Co się dalej dzieje z elektroodpadami
Elektroodpady trafiają do Zakładu Przetwarzania. Tam w pierwszej kolejności sprzęt kierowany jest na linię ręcznego demontażu. Pracownicy wyciągają z niego wszystkie ruchome elementy – na przykład w przypadku lodówek są to półki, pojemniki, kable, elementy metalowe, oświetlenie. Następnie odsysane są gazy, oleje i czynnik chłodzący. Odbywa się demontaż osuszonego agregatu chłodniczego, który trafia osobno do recyklingu.
W dalszym etapie pozostały po usunięciu wszystkich elementów korpus jedzie do maszyny, która go rozdrabnia w kilku cyklach na coraz drobniejsze frakcje. Dzieje się to w hermetycznie zamkniętej instalacji, dzięki czemu na zewnątrz nie wydostają się szkodliwe freony czy pentany używane do spieniania pianki izolacyjnej.
Następny krok to oddzielenie pianki poliuretanowej od pozostałych surowców. Sama pianka po procesie podgrzewania, który usuwa z niej resztki freonu czy pentanów, może być wykorzystywana jako paliwo alternatywne, stosowane np. w cementowaniach. W dalszej kolejności podczas recyklingu elektroodpadów separowane są poszczególne składniki. Separator oddziela tworzywa sztuczne od metali nieżelaznych. Te wartościowe, jak np. miedź czy aluminium, a także stal trafiają do dalszego użytku, a te szkodliwe są neutralizowane.
Elektroodpady są niebezpieczne
- Dlaczego elektroodpady są niebezpieczne? Trzeba pamiętać, że w zużytych urządzeniach znajdują się szkodliwe substancje. W przypadku, gdy taki sprzęt zostanie porzucony w nieodpowiednim miejscu, stwarza zagrożenie dla środowiska oraz zdrowia ludzi i zwierząt. Do gleby, wody oraz powietrza dostają się toksyczne substancje – rtęć, kadm, ołów, nikiel i inne pierwiastki. Co więcej, gazy, które dostają się do atmosfery z uszkodzonych lodówek, niszczą warstwę ozonową (freon) i mają wpływ na zmiany klimatu. Natomiast odpowiedni recykling sprawia, że te składniki są unieszkodliwione. Dodatkowo ze zużytego sprzętu można odzyskać większość cennych surowców i powtórnie je wykorzystać – tłumaczy Marzena Bartel, kierownik Działu Zakupów ZSEiE w firmie Biosystem SA.
