Od 15 sierpnia, gdy talibowie przejęli władzę w Afganistanie zdobywając Kabul, państwo to zaczęły masowo opuszczać tysiące osób, obawiając się powrotu reżimu islamskich fundamentalistów. Jasnym stało się, że przede wszystkim kraje Europy będą musiały zmierzyć się z napływem uchodźców, którzy w strachu uciekają ze swojej ojczyzny.
Kryzys humanitarny na granicy polsko-białoruskiej
Na granicy Polski i Białorusi, w Usnarzu Górnym została zatrzymana grupa migrantów z Afganistanu, którzy próbowali znaleźć schronienie w kraju europejskim. Koczujący zostali otoczeni przez polskie wojsko i służby graniczne. Białoruscy pogranicznicy uniemożliwiają powrót na teren ich kraju, a polscy zabraniają przekroczenia granicy.
Według zasad prawa azylowego oraz migracyjnego regulującego przyznawanie odpowiedniego statusu każdemu obywatelowi państwa trzeciego wymagającemu międzynarodowej ochrony w jednym z państw członkowskich oraz zapewnienie przestrzegania zasady non-refoulement, Polska ma obowiązek przyjąć migrantów. Tymczasem grupa kilkudziesięciu osób wciąż przebywa przy granicy, bez możliwości wejścia na terytorium państwa polskiego.
Prezydenci miast zabierają głos
W związku z zaistniałym kryzysem, przed szeregiem wyzwań stają samorządowcy, którzy w specjalnie przygotowanym komunikacie wypracowali oficjalne stanowisko Unii Metropolii Polskich. Prezydenci dwunastu miast (w tym prezydent Katowic, Marcin Krupa) zadeklarowali „gotowość wsparcia w tym trudnym dla nich czasie”. Prezydenci zaznaczyli jednak, że pomoc samorządów musi jasno wynikać z działań podjętych przez administrację rządową.
Stanowisko Unii Metropolii Polskich
W ostatnim czasie wszyscy mierzymy się z nagłą i niebezpieczną sytuacją, w której znaleźli się obywatele Afganistanu zmuszeni do opuszczenia swoich domów i ojczyzny. Jak dotychczas, my - prezydenci miast UMP deklarujemy gotowość wsparcia w tym trudnym dla nich czasie. Od wielu lat, w tematach związanych z kolejnymi kryzysami migracyjnymi, podtrzymujemy wolę współpracy z administracją rządową i organizacjami społecznymi. Wyraziliśmy ją m.in. w 2015 roku w stanowisku dotyczącym relokacji i przesiedleń uchodźców, w 2017 roku w deklaracji o współdziałaniu w dziedzinie migracji czy w 2020 roku - w apelu na temat wsparcia ofiar pożaru obozu w Morii. Deklaracje są nadal aktualne, szczególnie w dobie kryzysu humanitarnego w Afganistanie. Z całą odpowiedzialnością powtarzamy, że realizacja zarówno systemowych, jak i doraźnych form pomocy cudzoziemcom nie jest możliwa bez decyzji na poziomie rządowym. Konkretny udział samorządów w realizacji zadań musi być ustalony z uwzględnieniem zasad ustrojowych, regulujących podział kompetencji pomiędzy samorządem a administracją rządową. To do Rady Ministrów należą pierwsze decyzje, w których określone zostaną, w porozumieniu z samorządami, standardy realizacji i sposoby finansowania tego typu zadań. Koniecznym jest przygotowanie dla samorządów ścieżki prawnej oraz modelu finansowania takich działań. Dopiero po uzgodnieniu zasad i zakresu współpracy, miasta UMP będą mogły szczegółowo określić skalę swojego zaangażowania w pomoc uchodźcom z Afganistanu - piszą prezydenci.
Stanowisko ws. uchodźców podpisali:
- Tadeusz Truskolaski (Prezydent Miasta Białegostoku)
- Rafał Bruski (Prezydent Miasta Bydgoszczy)
- Aleksandra Dulkiewicz (Prezydent Miasta Gdańska)
- Marcin Krupa (Prezydent Miasta Katowice)
- Jacek Majchrowski (Prezydent Miasta Krakowa)
- Krzysztof Żuk (Prezydent Miasta Lublina)
- Hanna Zdanowska (Prezydent Miasta Łodzi)
- Jacek Jaśkowiak (Prezydent Miasta Poznania)
- Konrad Fijołek (Prezydent Miasta Rzeszowa)
- Piotr Krzystek (Prezydent Miasta Szczecin)
- Rafał Trzaskowski (Prezydent Miasta Stołecznego Warszawy)
- Jacek Sutryk (Prezydent Miasta Wrocławia)
